ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΡΙΤΗ ΦΟΡΑ Η ΕΛΛΑΔΑ ΓΙΑ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ – ΟΛΗ Η ΕΚΘΕΣΗ

Η παραβίαση από τη χώρα μας θεμελιωδών δικαιωμάτων των εργαζομένων θα τεθεί επί τάπητος στην 103η Σύνοδο της Διεθνούς Συνδιάσκεψης Εργασίας, οι εργασίες της οποίας ξεκινούν αύριο στη Γενεύη.

Στη Συνδιάσκεψη θα πραγματοποιηθεί η ακρόαση της Ελλάδας για σοβαρότατες παραβιάσεις της Διεθνούς Σύμβασης Εργασίας 102 για τα ελάχιστα όρια κοινωνικής ασφάλειας (Ν. 3231/1955).

Σύμφωνα με την ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΩΝ ILO 2014, η Ελλάδα θα πρέπει να δημιουργήσει εθνικά κατώτατα όρια κοινωνικής προστασίας.

Αναφορικά με το ρόλο του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης στη μείωση της φτώχειας, η Επιτροπή υπενθυμίζει πως η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι η μοναδική χώρα της Ευρωζώνης που δεν διαθέτει κάποιο βασικό σύστημα κοινωνικής αρωγής, το οποίο θα παρέχει ένα δίχτυ ασφάλειας στο επίπεδο διαβίωσης που προσδιορίζεται από τις βασικές ανάγκες και το ελάχιστο καλάθι της νοικοκυράς. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής «Ευρώπη 2020», η Ελλάδα δεσμεύτηκε να εγκαθιδρύσει ένα κοινωνικό δίχτυ ασφάλειας που θα κατοχυρώνει την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες ενώ έθεσε και συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους για τη μείωση της φτώχειας και τον κοινωνικό αποκλεισμό στο Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων. Η Επιτροπή θεωρεί πως η εγκαθίδρυση σήμερα ενός βασικού συστήματος κοινωνικής βοήθειας σύμφωνα με τη Σύμβαση, αποτελεί επιτακτική ανάγκη.

Σύμφωνα με την ΓΣΕΕ η στιγμή αυτή είναι κορυφαία στην πορεία διεθνούς ελέγχου, όχι με όρους αγορών αλλά με όρους ανθρωπίνων δικαιωμάτων, γιατί η Ελλάδα εντάσσεται για 3η φορά στη μαύρη λίστα των χωρών με σοβαρές παραβιάσεις των εργασιακών/ασφαλιστικών δικαιωμάτων και παραπέμπεται απευθείας προς έλεγχο στην αρμόδια Επιτροπή Εφαρμογής Διεθνών Προτύπων της φετινής Διεθνούς Συνδιάσκεψης Εργασίας της ΔΟΕ.

Η διαδικασία αυτή έχει την αφετηρία της στην Προσφυγή της Γ.Σ.Ε.Ε. στη ΔΟΕ ήδη από το 2010 και τις επικαιροποιήσεις της για τις διαρκείς παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων των εργαζομένων από τα μέτρα λιτότητας και τα Μνημόνια δανεισμού της χώρας. Με την ίδια απευθείας διαδικασία παραπέμπονται για σοβαρότατες παραβιάσεις εργασιακών δικαιωμάτων το Μπαγκλαντές, η Λευκορωσία, η Δομηνικανική Δημοκρατία, ο Νίγηρας και η Υεμένη. Οι ακροάσεις της Ελλάδας και των χωρών αυτών θα γίνουν αμέσως, με την έναρξη των εργασιών της αρμόδιας Επιτροπής.

Η Γ.Σ.Ε.Ε. θα συμμετάσχει στη διαδικασία ελέγχου παρουσιάζοντας όλα εκείνα τα στοιχεία που επιβεβαιώνουν τα συμπεράσματα αυτά, καθώς και το ρόλο της Τρόικας και των Μνημονίων, ενώ παράλληλα αναδεικνύουν την πολιτική οικοδόμησης της οικονομίας με γνώμονα την υπηρεσία προς τις αγορές και όχι προς την κοινωνία.

Σε αυτό άλλωστε το συμπέρασμα έχουν καταλήξει και άλλοι κορυφαίοι διεθνείς Οργανισμοί προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, το Συμβούλιο της Ευρώπης, η UNICEF κλπ που έχουν διαπιστώσει σοβαρότατες παραβιάσεις διεθνών υποχρεώσεων της Ελλάδας για την προστασία θεμελιωδών εργασιακών και κοινωνικοασφαλιστικών δικαιωμάτων στην Ελλάδα από τις πολιτικές  και τα μέτρα λιτότητας.

Η ΓΣΕΕ και το σύνολο των εργαζομένων και ανέργων της χώρας, σε αναμονή της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας για την ασυμβατότητα με το ελληνικό Σύνταγμα και τις κυρωμένες Διεθνείς Συμβάσεις εργασίας των μέτρων σε βάρος της συλλογικής αυτονομίας, θα συνεχίσουν και θα εντείνουν τον αγώνα σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο για την κατάργηση όλων των μέτρων λιτότητας, που οδηγούν σε εργασιακή απομόνωση, φτωχοποίηση και περιθωριοποίηση μεγάλα τμήματα του πληθυσμού.

ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΩΝ ILO 2014

Μετά από επανειλημμένες συστάσεις από το 2011 και μετά για άμεση αναθεώρηση των μέτρων λιτότητας σε βάρος των δικαιωμάτων των εργαζομένων, την άρνηση της Κυβέρνησης να συμμορφωθεί με τις διεθνείς της υποχρεώσεις από τις κυρωμένες Διεθνείς Συμβάσεις και τη λήψη πρόσθετων διαρκώς μέτρων, η Ελλάδα παραπέμπεται κατά προτεραιότητα για την παραβίαση των κατώτατων ορίων κοινωνικής ασφάλισης και ασφάλειας (Διεθνής Σύμβαση Εργασίας 102) στη βάση συγκεκριμένων στοιχείων και των ακόλουθων διαπιστώσεων της φετινής (2014) έκθεσης της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για την Εφαρμογή Συμβάσεων και Συστάσεων της ΔΟΕ. Συγκεκριμένα:

       Υπενθυμίζοντας τα συμπεράσματα που περιλαμβάνονται στις παρατηρήσεις της το 2012 και έχοντας εξετάσει τα στοιχεία που παρείχε η Κυβέρνηση το 2013 με την έκθεσή για τη Σύμβαση και την 31η ετήσια έκθεση για την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Κώδικα Κοινωνικής Ασφάλισης (εφεξής ο Κώδικας), η Επιτροπή διαπιστώνει πως η συνεχιζόμενη συρρίκνωση της οικονομίας, της απασχόλησης και των δημόσιων οικονομικών εξαιτίας της πολιτικής συνεχούς λιτότητας που επιβλήθηκε, απειλεί τη βιωσιμότητα του εθνικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης ενώ έχει οδηγήσει σε αυξανόμενη φτωχοποίηση του πληθυσμού παραβιάζοντας σοβαρά την εφαρμογή της Σύμβασης,

       Προστασία του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης από τη συνεχιζόμενη λιτότητα. Η Επιτροπή παρατηρεί πως μετά από 6 χρόνια ύφεσης και 4 χρόνια πολιτικών λιτότητας, η χώρα έχει οδηγηθεί σε μια άνευ προηγουμένου καταστροφή εν καιρώ ειρήνης: συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 25% - μεγαλύτερη και από το Μεγάλο Κραχ στις ΗΠΑ - ανεργία πάνω από 27% -το μεγαλύτερο ποσοστό που καταγράφηκε σε δυτική βιομηχανική χώρα τα τελευταία 30 χρόνια, 40% μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, ένα τρίτο του πληθυσμού κάτω από το όριο της φτώχειας και πάνω από ένα εκατομμύρια άνθρωποι ή 17,5% του πληθυσμού που δεν έχουν καθόλου εισόδημα.

       Οι συνέπειες αυτές συνδέονται ουσιαστικά με το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής και δημοσιονομικής εξυγίανσης που επιβλήθηκε στην Ελλάδα  από την ομάδα των διεθνών οργανισμών γνωστών ως «Τρόϊκα»  (Ευρωπαϊκής Επιτροπή, ΕΚΤ και ΔΝΤ) για να διασφαλιστεί η αποπληρωμή του δημόσιου χρέους της. Οι παραπάνω στατιστικές δείχνουν πως η πολιτική συνεχούς λιτότητας ώθησε τη χώρα σε ένα σπιράλ συνεχούς ύφεσης, απώλειας ΑΕΠ και απασχόλησης, υψηλότερων δημόσιων ελλειμμάτων και χρέους.

       Αναφορικά με τις οικονομικές προοπτικές στο μέλλον, η έκθεση για τη Σύμβαση περιλαμβάνει μια μελέτη του 2013 για μικρές επιχειρήσεις που απασχολούν έως και 49 άτομα και αποτελούν το 99.6% των Ελληνικών επιχειρήσεων. Η έρευνα αυτή που διεξήχθη από το Ινστιτούτο της ΓΣΕΒΕΕ, αποκαλύπτει πως το 76.5% των επιχειρηματιών και των αυτοαπασχολούμενων πιστεύουν πως η κρίση βαθαίνει ενώ έχουν χάσει κάθε ελπίδα για ανάκαμψη. Σε απόλυτους όρους, 110.000 επιχειρήσεις βρίσκονται «στο κόκκινο», με 40.000 από αυτές να εκτιμάται πως θα κλείσουν τους επόμενους 12 μήνες. Η συνολική απώλεια θέσεων εργασίας το 2013 θα κυμανθεί μεταξύ 85.000 και 90.000. 63.3% των επιχειρήσεων εκτιμούν πως δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις φορολογικές υποχρεώσεις τους το 2013. 57.2% δεν μπορούν να καλύψουν τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις τους ενώ 22.6%  ήδη οφείλουν εισφορές στο ΙΚΑ (30% αύξηση μόνο μέσα σε 6 μήνες).

       Η Επιτροπή διαπιστώνει πως τα οικονομικά αυτά αποτελέσματα της δημοσιονομικής εξυγίανσης  υπονομεύουν τη βιωσιμότητα του εθνικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και αναιρούν τους ίδιους τους στόχους της κοινωνικής προστασίας που έχει θέσει η Σύμβαση και ο Κώδικας. Η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης στο ψήφισμά της του 2013 για την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Κώδικα Κοινωνικής Ασφάλειας από την Ελλάδα έκφρασε τη λύπη της για το γεγονός ότι « η εξέλιξη της κατάστασης στην Ελλάδα επιβεβαιώνει τα πρόσφατα συμπεράσματά της, δηλαδή, ότι η αποκλειστική εφαρμογή χρηματοοικονομικών λύσεων στην οικονομική και κοινωνική κρίση θα οδηγήσουν τελικά στην κατάρρευση της εσωτερικής ζήτησης  και της κοινωνικής λειτουργίας του Κράτους καταδικάζοντας, έτσι, τη χώρα σε παρατεταμένη οικονομική ύφεση και κοινωνική αναταραχή».

       Η Επιτροπή παρατηρεί πως στο πλαίσιο των σημερινών συνθηκών, με τη διατήρηση της λιτότητας η Κυβέρνηση σε μεγάλο βαθμό αποποιείται των γενικών ευθυνών της για κατάλληλη διακυβέρνηση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Ενόψει των νέων μέτρων λιτότητας για το 2014 και των τεράστιων ελλειμμάτων του ΙΚΑ μέσα σε ένα περιβάλλον μη καταβολής φόρων και εισφορών κοινωνικής ασφάλισης σε μαζική κλίμακα και μείωσης των επιδομάτων κάτω από το όριο της φτώχειας, η Επιτροπή πιστεύει πως η Ελληνική Κυβέρνηση και η Τρόικα πρέπει να κληθούν να δράσουν προκειμένου να αποφευχθεί η κατάρρευση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα και να διατηρηθεί η κοινωνική λειτουργία του Κράτους τουλάχιστον σε ένα επίπεδο όπου οι άνθρωποι θα ζουν «με υγεία και αξιοπρέπεια» (άρθρο 67 (γ) της Σύμβασης και του Κώδικα).

       Η Επιτροπή αναφέρει επίσης πως τον Ιούνιο του 2012, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης κάλεσε τα κράτη να «αξιολογήσουν τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των προγραμμάτων λιτότητας στις δημοκρατικές διαδικασίες λήψεως αποφάσεων, στα κοινωνικά δικαιώματα και τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης μεταξύ άλλων». (Μέτρα λιτότητας – Κίνδυνος για τη δημοκρατία και τα κοινωνικά δικαιώματα, Ψήφισμα 1884 (2012) της 26ης Ιουνίου 2012, παρ. 10.3 και 10.6).

       Να τερματισθεί η αυξανόμενη φτωχοποίηση του πληθυσμού. Η Επιτροπή επισημαίνει  πως οι παρακάτω εκτιμήσεις αφορούν ορισμένες σημαντικές εξελίξεις με επιπτώσεις στις παροχές το 2013 και πως πρέπει να διαβαστούν σε συνέχεια των πρόσφατων συμπερασμάτων της αναφορικά με τις συνέπειες των μέτρων λιτότητας για τα επίπεδα φτώχειας στην Ελλάδα το 2012. Ενώ επισημαίνει τις προσπάθειες της Κυβέρνησης να θωρακίσει την προστασία των χαμηλοσυνταξιούχων από τις νέες μειώσεις, η Επιτροπή παρατηρεί πως τα ισχύοντα όρια και εχέγγυα είναι σε μεγάλο βαθμό ανεπαρκή για την πρόληψη της φτώχειας στα γηρατειά: στην έκθεση για τη Σύμβαση δηλώνεται πως τα ποσοστά σχετικής φτώχειας και υλικής στέρησης έχουν επιδεινωθεί περισσότερο για άτομα άνω των 65 ετών σε σχέση με το μέσο όρο του πληθυσμού

       Η Επιτροπή με λύπη διαπιστώνει πως η επιδείνωση της φτώχειας στην Ελλάδα δεν είναι ένα φυσικό φαινόμενο αλλά τεχνητό που δημιουργήθηκε ως αναπόφευκτη «παράπλευρη ζημιά» στο πλαίσιο της εκπλήρωσης των οικονομικών υποχρεώσεων της χώρας απέναντι στους διεθνείς δανειστές της.

       Η Επιτροπή  συμμερίζεται πλήρως το συμπέρασμα της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης πως ένα Κράτος παύει να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του για κατάλληλη διαχείριση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και των διατάξεων του για τις κοινωνικές παροχές, τη στιγμή που τα επιδόματα κοινωνικής ασφάλισης πέφτουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Στο πλαίσιο αυτών των συμπερασμάτων της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, το Συμβούλιο της Ευρώπης, ως θεσμός ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στηριζόμενος σε ηθικούς και νομικούς λόγους, καταλογίζει ευθύνες στην Ελληνική Κυβέρνηση και τους διεθνείς δανειστές της για την «προγραμματισμένη» φτωχοποίηση του πληθυσμού και του ανθρώπινου κόστους που αυτή συνεπάγεται.

       Αναφορικά με τη θέση της Ελληνικής Κυβέρνησης, η Επιτροπή πιστεύει πως η υιοθέτηση από την Κυβέρνηση μιας κοινωνικά υπεύθυνης πολιτικής συνεπάγεται, μεταξύ άλλων, την εκπλήρωση των παρακάτω αιτημάτων που τέθηκαν από την Επιτροπή στις πρόσφατες παρατηρήσεις της και επαναδιατυπώθηκαν από την Επιτροπή Υπουργών στο Ψήφισμα του 2013 για την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Κώδικα Κοινωνικής Ασφάλειας από την Ελλάδα:

          (1) να προχωρήσει σε επείγουσα αξιολόγηση προηγούμενων και μελλοντικών μέτρων λιτότητας σε σχέση με έναν από τους βασικούς στόχους της Σύμβασης και του Κώδικα που είναι η πρόληψη της φτώχειας, (2) να συμπεριλάβει το θέμα αυτό στην ατζέντα των μελλοντικών της συναντήσεων με τα μέρη του διεθνούς μηχανισμού στήριξης για την Ελλάδα, (3) να επιτρέψει στην Εθνική Αναλογιστική Αρχή, με όρους επιπρόσθετων οικονομικών και ανθρώπινων όρων, να αναλύσει τις αναδιανεμητικές επιπτώσεις των περικοπών των παροχών, (4) να επεξεργαστεί το ταχύτερο δυνατό σενάρια για την ανατροπή ορισμένων μέτρων λιτότητας και την αποκατάσταση των παροχών, που έχουν υποστεί δυσανάλογη περικοπή, σε κοινωνικά αποδεκτά επίπεδα, (5) να αξιοποιήσει πλήρως αφενός την τεχνική βοήθεια του ILO προκειμένου να στηρίξει την ποσοτική ανάλυση αυτών των επιλογών και αφετέρου τη συνεπαγόμενη αναθεώρηση των αναλογιστικών προβολών του 2012 για το εθνικό συνταξιοδοτικό σύστημα.

       Η Επιτροπή ελπίζει να λάβει η πολιτική ηγεσία της χώρας κοινωνικά υπεύθυνες αποφάσεις ιδιαίτερα εάν ληφθεί υπόψη το γεγονός πως από την έναρξη της λιτότητας η χώρα κλονίστηκε από 39 περίπου γενικές απεργίες.

          Δημιουργία εθνικών κατωτάτων ορίων κοινωνικής προστασίας. Αναφορικά με το ρόλο του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης στη μείωση της φτώχειας, η Επιτροπή υπενθυμίζει πως η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι η μοναδική χώρα της Ευρωζώνης που δεν διαθέτει κάποιο βασικό σύστημα κοινωνικής αρωγής, το οποίο θα παρέχει ένα δίχτυ ασφάλειας στο επίπεδο διαβίωσης που προσδιορίζεται από τις βασικές ανάγκες και το ελάχιστο καλάθι της νοικοκυράς. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής «Ευρώπη 2020», η Ελλάδα δεσμεύτηκε να εγκαθιδρύσει ένα κοινωνικό δίχτυ ασφάλειας που θα κατοχυρώνει την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες ενώ έθεσε και συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους για τη μείωση της φτώχειας και τον κοινωνικό αποκλεισμό στο Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων. Η Επιτροπή θεωρεί πως η εγκαθίδρυση σήμερα ενός βασικού συστήματος κοινωνικής βοήθειας σύμφωνα με τη Σύμβαση, αποτελεί επιτακτική ανάγκη.