ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΣΦΑΛΙΣΤΗΣ ΚΑΙ ΑΔΗΛΩΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

                Η  έκθεση του επιχειρησιακού σχεδίου «ΑΡΤΕΜΙΣ» αποτυπώνει τη δράση των ελεγκτικών μηχανισμών του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Κοινωνικής Αλληλεγγύης για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας, σε όλη τη χώρα για το διάστημα 15 Σεπτεμβρίου 2013 – 28 Φεβρουαρίου 2015 και παράλληλα εμπεριέχει στατιστικά στοιχεία της ελεγκτικής δράσης του Σ.ΕΠ.Ε και της Ε.ΥΠ.Ε.Α. για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας από 1.02.2015 έως 28.02.2015.

                   Τα εν λόγω στοιχεία αντλούνται από τις Περιφερειακές Υπηρεσίες του Σ.ΕΠ.Ε και της Ε.ΥΠ.Ε.Α., καταχωρούνται σε ειδική βάση δεδομένων, όπου γίνεται η επεξεργασία και ανάλυση τους από το Τμήμα Ανάλυσης, Τεκμηρίωσης και Αξιοποίησης Δεδομένων της Δ/νσης Εργασιακών Σχέσεων της Κεντρικής Υπηρεσίας του Σ.ΕΠ.Ε. και παρουσιάζονται αναλυτικά και σε μηνιαία βάση, στο ειδικό τεύχος «ΑΡΤΕΜΙΣ» που περιλαμβάνει όλο το επιχειρησιακό σχέδιο δράσης του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας.

ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΚΑΤ’ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 27397/122/19.8.2013

  ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΔΗΛΩΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΠΕΡΙΟΔΟΣ: 15  ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013  ΕΩΣ  28 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2015

          Ένας εκ των βασικών μοχλών της παραοικονομίας είναι η αδήλωτη εργασία, η οποία αποτελεί σκόπελο στην προοπτική ανάπτυξης της κάθε χώρας. Η χώρα μας παρουσιάζει διαχρονικά, μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ένα από τα υψηλότερα επίπεδα παραοικονομίας και αδήλωτης εργασίας.

 Η έκταση του φαινομένου αυτού έχει δυσμενείς και πολυεπίπεδες επιπτώσεις καθώς υποβαθμίζει- πρώτα και κύρια - τα δικαιώματα και την προστασία των ίδιων των εργαζομένων, αποδυναμώνει τα δημόσια έσοδα και τη χρηματοδοτική επάρκεια του ασφαλιστικού συστήματος, νοθεύει τον υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων και υπονομεύει καίρια τις αναπτυξιακές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.

    Με αφορμή την έναρξη ισχύος από 15 Σεπτεμβρίου 2013, της Υ.Α Υπ. Αριθμ. 27397/122/19.8.2013 (ΦΕΚ 2062/ Β’/ 23.8.2013), που προβλέπει αυστηροποίηση των προστίμων και με σκοπό την δραστική αντιμετώπιση του φαινομένου  της αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας, η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, αποφάσισε την εφαρμογή ενός επιχειρησιακού πλαισίου δράσης, με την συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων ελεγκτικών φορέων του Υπουργείου (Σ.ΕΠ.Ε και Ε.ΥΠ.Ε.Α.) και την υλοποίηση εστιασμένων ελέγχων σε όλες τις περιοχές της χώρας.

     Για την ενδυνάμωση της επιχειρησιακής λειτουργίας των δύο ελεγκτικών σωμάτων του υπουργείου Εργασίας, δηλαδή της Επιθεώρησης Εργασίας και της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχου Ασφάλισης (Ε.ΥΠ.Ε.Α.) του ΙΚΑ, με την έναρξη ισχύος από 13 Ιουνίου 2014, της Υ.Α Υπ. Αριθμ. 11321/11115/802/2.6.2014 (ΦΕΚ 1851/ Β’/ 12.6.2014), οι δύο φορείς πλέον ελέγχουν με τον ίδιο τρόπο την αδήλωτη εργασία (επιβάλλοντας τα ίδια πρόστιμα), με τη συνδρομή μάλιστα και της Οικονομικής Αστυνομίας για περιστατικά εκτεταμένης παραβατικότητας. Τα πρόστιμα που επιβάλλονται από το Σ.ΕΠ.Ε διαβιβάζονται απευθείας στις εφορίες της χώρας, ενώ αυτά της Ε.ΥΠ.Ε.Α. διαβιβάζονται απευθείας στα ασφαλιστικά ταμεία και το ΙΚΑ, χωρίς να περνούν πλέον από τις Τοπικές Διοικητικές Επιτροπές.

     Με την υπ’ αριθμ.: 5072/6/25.2.2013 (ΦΕΚ 449/Β΄/25.2.2013), απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με την υπ’ αριθμ.: 28153/126/30.8.2013 (ΦΕΚ 2163, Β΄),  τέθηκε σε ισχύ από 1/3/2013, το Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ», όπου καταγράφονται με ηλεκτρονικό τρόπο οι ροές μισθωτής απασχόλησης, με την αποτύπωση σε πραγματικό χρόνο και για κάθε περιοχή της χώρας, κρίσιμων στοιχείων που αφορούν τις προσλήψεις, αποχωρήσεις μισθωτών.

   Με τις προαναφερθείσες Υπουργικές Αποφάσεις, καθιερώθηκε από 1/3/2013 ως υποχρεωτική η υποβολή ηλεκτρονικά στο ΠΣ «ΕΡΓΑΝΗ» των εντύπων Ε3 και Ε4, κατά την πρόσληψη των εργαζομένων και πριν αναλάβουν εργασία.

Κατόπιν αυτών, κρίθηκε σκόπιμο να καταργηθεί η υποχρέωση των εργοδοτών να τηρούν ταυτόχρονα και παράλληλα σε χειρόγραφη μορφή το Ειδικό Βιβλίο Καταχώρησης Νεοπροσλαμβανόμενου Προσωπικού, σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 20 του Ν.4255/2014, και κατ’ ακολουθία καταργείται και η επιβολή των αντίστοιχων κυρώσεων που προβλέπονται από τις διατάξεις του Ε.Β.Κ.Ν.Π.

Όπως ορίζεται στις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 20 Ν.4255/2014, τα Ειδικά Βιβλία Καταχώρισης Νεοπροσλαμβανόμενου Προσωπικού, τηρούνται ως 31/5/2014, , φυλάσσονται από τον εργοδότη κατά τα προβλεπόμενα, στους χώρους απασχόλησης, για δέκα (10) έτη από τη νόμιμη θεώρηση τους και επιδεικνύονται κατά τους επιτόπιους ελέγχους που πραγματοποιούν τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα της Ε.ΥΠ.Ε.Α. και των Υποκαταστημάτων ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

Η ανασφάλιστη εργασία ελέγχεται πλέον αποτελεσματικά και εντοπίζεται άμεσα μέσω των επιτόπιων ελέγχων που διενεργούνται για την αδήλωτη εργασία αλλά και έμμεσα μέσω της διαλειτουργικότητας των «ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ» και «OΠΣ-ΙΚΑ».

ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ  ΔΡΑΣΗ  Ε.ΥΠ.Ε.Α. &  Σ.ΕΠ.Ε.

Οι έλεγχοι διενεργούνται από την Ειδική Υπηρεσία Ελέγχου Ασφάλισης (Ε.ΥΠ.Ε.Α.) του ΙΚΑ και από μικτά κλιμάκια Επιθεωρητών Εργασιακών Σχέσεων και Επιθεωρητών Ασφάλειας & Υγείας της Εργασίας του Σ.ΕΠ.Ε.

Οι έλεγχοι που πραγματοποιούν οι Επιθεωρητές Εργασίας του Σ.ΕΠ.Ε. είναι κυρίως δειγματοληπτικοί σε όλους τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας , ενώ οι έλεγχοι που διενεργούνται από κλιμάκια αποτελούμενα από υπαλλήλους της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχου Ασφάλισης Ε.ΥΠ.Ε.Α. του Ι.Κ.Α, είναι στοχευόμενοι στους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας που με βάση όλες τις μέχρι σήμερα ενδείξεις παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά αδήλωτης εργασίας, ήτοι:

Επισιτιστικά επαγγέλματα (εστιατόρια-ταβέρνες, αίθουσες δεξιώσεων, μεζεδοπωλεία, καφετέριες μπαρ, κέντρα διασκέδασης), Βιοτεχνικά Πάρκα, Βιομηχανικές ζώνες, Κομμωτήρια, Πρατήρια Βενζίνης, Συνεργεία Αυτοκινήτων, Μεταφορικές Επιχειρήσεις, Λιανικό εμπόριο, Καθαριότητα, Κατασκευές, Φιλοξενία, Υπηρεσίες ασφαλείας, Επιχειρήσεις Φασόν.  (βλ. διάγραμμα V).

                   Όπως φαίνεται και στον Πίνακα Ι , στο διάστημα 15 Σεπτεμβρίου 2013 έως 28 Φεβρουαρίου 2015, διενεργήθηκαν στα πλαίσια του ειδικού επιχειρησιακού σχεδίου «AΡΤΕΜΙΣ»  έλεγχοι σε 38.788 επιχειρήσεις όλων των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας.

Στο πλαίσιο αυτής της δειγματοληπτικής διαδικασίας 5.129 επιχειρήσεις, βρέθηκαν να  απασχολούν αδήλωτους εργαζόμενους (ποσοστό 13,22%).

Σε σύνολο 193.198 εργαζομένων στις επιχειρήσεις που διενεργήθηκαν έλεγχοι, εντοπίστηκαν 8.450 αδήλωτοι εργαζόμενοι (ποσοστό 4,37%), ενώ τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν, αποκλειστικά για την αδήλωτη εργασία ανέρχονται στο ποσό των 88.249.722 €.

          Κατά το διάστημα 1 Φεβρουαρίου έως 28 Φεβρουαρίου 2015,  κατά τη διάρκεια του οποίου εντατικοποιήθηκαν οι έλεγχοι με το νέο επιχειρησιακό μοντέλο ελέγχου της αδήλωτης εργασίας από το Σ.ΕΠ.Ε. και την Ε.ΥΠ.Ε.Α, ελέχθησαν 2.782 επιχειρήσεις. Εξ’ αυτών των επιχειρήσεων, βρέθηκαν να απασχολούν αδήλωτους εργαζόμενους οι 458 (ποσοστό 16,46%).

Σε σύνολο 12.343 εργαζομένων στις επιχειρήσεις που διενεργήθηκαν έλεγχοι, εντοπίστηκαν 907 αδήλωτοι εργαζόμενοι (ποσοστό 7,35%), ενώ τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν, αποκλειστικά για την αδήλωτη εργασία ανέρχονται στο ποσό των 9.576.770 €.

Σε ότι αφορά την περίοδο από 1 Ιανουαρίου 2015 έως 28 Φεβρουαρίου 2015, στα πλαίσια  του επιχειρησιακού σχεδίου «AΡΤΕΜΙΣ» διενεργήθηκαν έλεγχοι σε 4.638 επιχειρήσεις. Εξ’ αυτών των επιχειρήσεων, βρέθηκαν να απασχολούν αδήλωτους εργαζόμενους οι 725 (ποσοστό 15,63%).

Σε σύνολο 18.020 εργαζομένων στις επιχειρήσεις που διενεργήθηκαν έλεγχοι, εντοπίστηκαν 1.367 αδήλωτοι εργαζόμενοι (ποσοστό 7,59%), ενώ τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν, αποκλειστικά για την αδήλωτη εργασία ανέρχονται στο ποσό των 14.430.813 €.

Οι υψηλές αυτές κυρώσεις επιβλήθηκαν άμεσα, επιτόπια και κατά «δέσμια αρμοδιότητα» του ελεγκτή, καθώς η αδήλωτη εργασία αντιμετωπίζεται πλέον, και με την υποστήριξη των πληροφοριακών συστημάτων του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ως ευθέως αποδεικνυόμενη παράβαση, ενώ τα πρόστιμα έχουν αυστηροποιηθεί και ανέρχονται στο 18πλάσιο του κατώτατου μισθού δηλαδή 10.550 ευρώ ανά αδήλωτο εργαζόμενο.

ΠΙΝΑΚΑΣ  Ι

          ΠΕΡΙΟΔΟΣ                                   15.9.2013 ΕΩΣ 28.02.2015        ΠΕΡΙΟΔΟΣ                                  01.02.2015 ΕΩΣ 28.02.2015   ΠΕΡΙΟΔΟΣ          Α' ΔΙΜΗΝΟ 2015

Αριθμός Ελεγχθεισών Επιχειρήσεων 38.788        2.782 4.638

Αριθμός Επιχειρήσεων με Αδήλωτους Εργαζόμενους    5.129 458    725

Ποσοστό % Παραβατικών Επιχειρήσεων   13,22%       16,46%       15,63%

Αριθμός Εργαζομένων   193.198      12.343        18.020

Αριθμός Αδήλωτων Εργαζομένων    8.450 907    1.367

Ποσοστό % Αδήλωτων Εργαζομένων σε σχέση με το σύνολο των εργαζομένων 4,37%          7,35%         7,59%

Ποσά Προστίμων σε  (€)         88.249.722 €        9.576.770 € 14.430.813 €

Στον Πίνακα ΙΙ παρουσιάζονται τα αντίστοιχα στοιχεία ελέγχων ανά γεωγραφική περιφέρεια της χώρας, για το διάστημα 15.9.2013 έως 28.02.2015.

ΠΙΝΑΚΑΣ  ΙΙ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ      Αριθμός Ελεγχθεισών Επιχειρήσεων Αριθμός Επιχειρήσεων με Αδήλωτους Εργαζόμενους       Ποσοστό % Παραβατικών Επιχειρήσεων   Αριθμός Εργαζομένων       Αριθμός Αδήλωτων Εργαζομένων    Ποσοστό % Αδήλωτων Εργαζομένων σε σχέση με το σύνολο των εργαζομένων          Ποσά Προστίμων σε  (€)

ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ    2.326 246    10,58 9.996 311    3,11   3.113.854

ΑΤΤΙΚΗΣ   11.831        2.320 19,61 58.887        4.269 7,25   44.334.297

ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ     642    53      8,26   3.387 75      2,21   776.409

ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ   2.099 178    8,48   6.984 304    4,35   3.179.818

ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ     863    68      7,88   4.184 99      2,37   1.028.250

ΗΠΕΙΡΟΥ  2.523 158    6,26   11.535        200    1,73   2.112.668

ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ       2.551 289    11,33 17.346        456    2,63   4.712.155

ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ 1.075 105    9,77   4.092 153    3,74   1.637.657

ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ         6.676 594    8,90   33.143        838    2,53   8.781.476

ΚΡΗΤΗΣ    3.057 389    12,72 17.825        565    3,17   6.142.492

ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ       2.129 362    17,00 12.299        561    4,56   5.903.367

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ      2.085 270    12,95 9.445 477    5,05   4.948.171

ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ   931    97      10,42 4.075 142    3,48   1.579.109

ΣΥΝΟΛΟ   38.788        5.129 13,22 193.198      8.450 4,37   88.249.722

Στο Διάγραμμα Ι αποτυπώνονται ο αριθμός ελέγχων για αδήλωτη εργασία, ο συνολικός αριθμός εργαζομένων στις επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν και ο αριθμός αδήλωτων εργαζομένων ανά Περιφέρεια κατά το διάστημα 15/9/2013 - 28/02/2015.